Kırımçaklar

Kırım’da yaşayan Kırımçaklar, Hazar imparatorluğunu kuran Hunların hazar kolunun bakiyeleri olarak bilinirler SSCB‟de 1989 yılında yapılan nüfus sayımına göre sayıları 1448‟dir. 604 Kırımçak Kırım yarım adasında yaşamaktadır. Ukrayna‟daki Kırımçaklar Türk asıllı Küçük bir grup olarak kabul edilir. Kırımçaklar, Simferopol (Akmescid), Akyar, (Sivastopol), Kefe (Feodosya)‟da yaşarlar[1]

Kırımçakların önemli sorunlarının başında köken ve etnik durumları gelmektedir. Kırımçakların kökeniyle ilgili olarak onları etnik olarak Yahudi sayan (Garkavi ve Hvolson) ve Yahudilerden farklı bir kültüre sahip olduğunu savunan (Lakup) başlıca iki görüş vardır [2] Büyük Sovyet Ansiklopedisi Kırımçakların kökeni olarak iki kaynak göstermektedir: Türk ve Ceneviz. Resmi politika gereği olacak ki bu kaynakta Kırımçaklar Türk Dilli Ceneviz asıllı Yahudiler olarak tanımlanmaktadırlar. Hatta ilave olarak onların artık Rus dilli olduğu da vurgulanmaktadır[3] Onların Kırım‟a geliş ve orada ortaya çıkışlarını 1492‟de Portekiz ve İspanya‟dan kovulan Yahudiler olarak kabul eden görüşten başka bir görüşe göre Kırımçaklar VI-VIII asırlarda oluşan Kırım‟ın en eski ahalisidir. Bir başka görüşe göre ise Kırımçaklar Musevi dinli Türkler olup Hazarlar daha Hunlular ile birlikte iken mevcuttular ve bugün de Hazarların bakiyeleri olarak devam etmektedirler.[1]

Efsaneye göre İshak adlı Yahudi biri Kırıma gelir ve yerleşir. Kendinden sonra onun nesline Kırımishak denilmeye başlanır. Kırımçaklar hala İshak adını (İsaak/Isaak) şeklinde kullanıyorlar. Kefe‟de bulunan yazmaların arasında 1520 yılına ait Kefe Yahudi cemiyetine İshak adı verilmişti.

Kırımçakların, bir zamanlar nüfusları kalabalıkken, Alman işgalinde kıyıma uğramış, bugün sayıları oldukça azdır.[4] Karaylar'ın aksine Kırımçaklar Naziler'in zulmüne uğradılar. Nüfusunun %75'i olan 6.000 Kırımçak Naziler tarafından öldürüldü. Sovyet hâkimiyetinin geri dönmesiyle yanlışlıkla Kırım Tatarları ile birlikte Orta Asya'ya sürüldüler. 2000 yılındaki verilere göre eski Sovyetler Birliği'nde yaşayan 2.500 Kırımçak'ın yarısı Ukrayna geri kalanları ise Gürcistan, Rusya ve Özbekistan'da yaşamaktadır. ABD ve İsrail'de yaşayan Kırımçaklar ise kültürlerine bağlı kalmak için çaba göstermektedirler.[5] 

Kırımçaklar dil, adet, gelenek, görenek, kıyafet ve yaşayış açısından Türklere benzerler. Bunlardan başka Kırımçakların inançlarında Türk unsurları ile karşılaşmak mümkündür. Örneğin dini metinlerde ve ibadetlerde ilahın adı "Tengri" olarak kullanılmaktadır.[6]

---

[1] KÖK Abdullah: Türk Dini Tarihine Katkı “Kırımçakça Bir Dua” Üzerine

[2]Altınkaynak Erdoğan, 2006, 2

[3] Balşaya Sovetskaya Ansiklopediya, XIII, Moskova 1973.

[4] İnternet, http://kirimchak-karaim.blogspot.com.tr/2011/11/krmcaklar.html

[5] Vikipedi

[6] SEL Ünver, Kırımçaklar kimdir ?